Jeżeli spadkobierca obejmuje w drodze dziedziczenia wszelkie prawa i obowiązki związane z ulgą mieszkaniową, to spadkobiercy, zgodnie z art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej, przysługują te same prawa i obowiązki, jakie przysługiwały spadkodawcy. Nie oznacza to, że spadkodawca musiał skonkretyzować swój zamiar i ponieść już np. jakieś nakłady na nową nieruchomość – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku.
W sprawie rozpoznanej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z
z dnia 14 stycznia 2025 r., sygn. akt I SA/Gd 807/24 podatniczka (spadkobierczyni) złożyła wniosek o wydanie interpretacji podatkowej. We wniosku wskazała, że spadkodawczyni kupiła nieruchomość. Następnie 20 grudnia 2022 r. spadkodawczyni sprzedała nieruchomość nr 1 w związku z planowanym zakupem innej nieruchomości (nieruchomość nr 2). Zakup nieruchomości 2 uległ odroczeniu z uwagi na okoliczności leżące wyłącznie po stronie osób sprzedających. Z powodu rozwoju choroby nowotworowej i związanego z tym pogorszenia stanu zdrowia, spadkodawczyni przekazała swojemu mężowi część pieniędzy pochodzących ze sprzedaży nieruchomości nr 1. Pozostała część pieniędzy przeznaczona na zakup nieruchomości nr 2 została przekazana w gotówce.
Spadkodawczyni zmarła 8 kwietnia 2023 r., pozostawiając czterech spadkobierców, a przychód ze sprzedaży nieruchomości nr 1 stał się składnikiem masy spadkowej. Spadkodawczyni zmarła przed upływem terminu do złożenia PIT-39 za 2022 r. i nie zdążyła złożyć tego zeznania. Pieniądze przeznaczone ze sprzedaży nieruchomości nr 1 planowała w całości przeznaczyć na własne cele mieszkaniowe (zakup nieruchomości nr 2), w związku z czym chciała skorzystać z przysługującego jej prawa do skorzystania z ulgi mieszkaniowej z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem zwolnione od podatku dochodowego są dochody ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia sprzedaży, nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiła sprzedaż, przychód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe.
Po uzyskaniu tytułu do dysponowania środkami ze sprzedaży Nieruchomości nr 1 w drodze dziedziczenia (tj. po uzyskaniu stwierdzenia nabycia spadku) i otrzymaniu pieniędzy podatniczka (spadkobierca) wydatkuje je na własne cele mieszkaniowe.
Spadkodawczyni miała umówiony termin podpisania aktu notarialnego u notariusza (miała zostać zawarta od razu umowa ostateczna, bez umowy przedwstępnej).
Spadkobierczyni chciała wiedzieć, czy przysługuje prawo do skorzystania ze zwolnienia dochodu osiągniętego przez spadkodawczynię w związku ze sprzedażą nieruchomości, gdy spadkodawczyni nie zdążyła wydatkować tego dochodu na własne cele mieszkaniowe, gdyż zmarła przed upływem terminu na złożenie zeznania PIT-39, a tym samym przed terminem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT.
Zdaniem podatniczki zwolnienie od podatku dochodowego dochodu ze sprzedaży nieruchomości, ma wymiar majątkowy i może podlegać dziedziczeniu na podstawie art. 97 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa.
Podatniczka uważa, że przychód spadkodawczyni ze sprzedaży nieruchomości staje się składnikiem majątkowym masy spadkowej, przypadającej spadkobiercom i odpowiednio ją zwiększa.
Stanowisko fiskusa
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowe uznał interpretację podatniczki za nieprawidłową.
Urząd podatkowy podkreślił, że warunkiem przyjęcia na podstawie art. 97 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa praw i obowiązków przez spadkobiercę podatnika jest ich istnienie u spadkodawcy.
W przypadku gdy podatnik przed śmiercią wydatkował przychód na własne cele mieszkaniowe, dochód w tej części jest zwolniony z opodatkowania, pod warunkiem spełnienia przesłanek ustawowych, nawet gdy podatnik nie zdążył złożyć zeznania PIT-39. Nie jest zatem możliwe przejęcie przez spadkobiercę prawa do skorzystania z ulgi mieszkaniowej jeśli spadkodawca nie nabył prawa do tego zwolnienia.
W omawianej prawie spadkodawczyni nie wydatkowała na własne cele mieszkaniowe przychodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości nr 1, zatem nie zostały przez nią spełnione warunki wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT.
Skoro podatniczka nie nabyła prawa do ulgi po spadkodawczyni, to bez znaczenia pozostaje fakt przeznaczenia środków uzyskanych przez nią w drodze spadkobrania na własne cele mieszkaniowe.
Co orzekł sąd?
Sprawa na skutek skargi podatniczki trafiła na wokandę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, który uchylił interpretację podatkową.
W uzasadnieniu wyroku sąd podkreślił, że zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej majątkowe prawa i obowiązki podatnika przewidziane w przepisach podatkowych przechodzą na spadkobiercę i nie ma podstaw do wyłączania ich z zakresu ochrony prawa do dziedziczenia.
Art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej stanowi, że prawo majątkowe ma wynikać z przepisów prawa podatkowego. Charakter majątkowy posiadają niewątpliwie: prawo do nadpłaty, do zwrotu podatku, prawo do korekty deklaracji podatkowej, prawo do ulgi inwestycyjnej, prawo do zwolnienia podatkowego, czy też inne prawa do obniżenia podstawy opodatkowania, wysokości podatku, stawki podatkowej.
Jeżeli spadkobierca obejmuje w drodze dziedziczenia wszelkie prawa i obowiązki związane z ulgą mieszkaniową w PIT, to spadkobiercy zgodnie z art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej przysługują te same prawa i obowiązki jakie przysługiwały spadkodawcy. Nie oznacza to jednak, że spadkodawca musiał skonkretyzować swój zamiar i ponieść już np. jakieś nakłady na nową nieruchomość. Stawianie takiego warunku uzależniałoby nabycie prawa od sytuacji losowej. Spadkobierca nabywając w tym przypadku prawo do ulgi mieszkaniowej, może skorzystać ze zwolnienia podatkowego w PIT. W omawianej sprawie spadkodawczyni zmarła w okresie realizowania omawianej ulgi (dokonała sprzedaży pierwszej nieruchomości oraz wpłaciła depozyt na nową nieruchomość), a jedynie nie zdążyła poczynić wydatków przed śmiercią.
Autorka tekstu: Aneta Mościcka
